Ιστορίες ζωντανών - ενεργών γερόντων...

Καλλιθέα, 09 Φεβρουαρίου 2006.

Σκοπός της επιστολής μου αυτής είναι να επικοινωνήσω μέ τους λοιπούς συναδέλφους αναγνώστες και να εκθέσω κάποιες δικές μου διαμορφωθείσες απόψεις και προτάσεις πάνω στο θέμα "Οδήγηση Μοτοσυκλέττας". Δεν υπάρχει κάτι καινούργιο στο παρακάτω κείμενο. Ό,τι γράφω έχει χιλιοειπωθεί και ξαναγραφεί προηγουμένως κι έχει ξαναδημοσιευθεί. Μόνο η πρόθεσή μου υπάρχει, να ενώσω τη φωνή μου μ' όλες τις προηγούμενες, συντακτών, μοτοσυκλεττιστών κι αναγνωστών, που με τη γνώση και την εμπειρία τους διαμόρφωσαν τη δική μου εμπειρία στο ν' αποφεύγω την κακή μου στιγμή.

Τήν πρώτη μου επαφή με "μηχανάκι", νεαρός ακόμη, την είχα κάπου στο 1974. Λίγο αργότερα, έγινα μέλος μιάς μεγάλης παρέας εφήβων της βορειοελλαδίτικης επαρχίας μου, που οι συντοπίτες μου μας ονόμαζαν σχεδόν υποτιμητικά "οι μηχανόβιοι". Τα δίκυκλα της τότε παρέας, καμιά τριανταριά στον αριθμό, ήταν παντοειδή, μικρά και μεγάλα: Είχαμε θυμάμαι Zundapp KS50, Creidler Florett, Honda CB50, CB200, CB400Four κι ένα CB750 με τις τέσσαρες εξατμίσεις, ένα Ducati desmo 350, κάποια απ' τα πρώτα Yamaha XT κι RD350, καθώς και δύο αρχαία BMW R60 ή R75, απ' αυτά που ο κεντρικός διακόπτης τους ήταν πάνω στο φανάρι, και που όταν το κλειδί του έλειπε ή έπεφτε από τους κραδασμούς, μπορούσε ν' αντικατασταθεί από ένα καρφί…Οι σχεδόν καθημερινές αποδράσεις μας στα γύρω χωριά και στους πέριξ νομούς "για καφέ" σχεδιάζονταν και αποφασίζονταν στη στιγμή. Στο δρόμο πηγαίναμε "μπουλούκι", όλοι μαζί, "μικροί" και "μεγάλοι", δεμένοι με τη δύναμη της αγέλης. Μας άρεζε τότε η εντύπωση που προκαλούσαμε στους ντόπιους και τα βλέμματα των κοριτσιών που ξεσηκώναμε όταν μπαίναμε όλοι μαζί σε κάποιο χωριό, αράζαμε όλες τις μηχανές μαζί και βολτάραμε όλοι μαζί στις πλατείες που φιλοξενούσαν το "νυφοπάζαρο"…

Υπήρχαν πολύ χειρότεροι δρόμοι τότε, αλλά και με πολύ λιγότερα κυκλοφορούντα αυτοκίνητα. Η μοτοσυκλεττιστική τεχνολογία ήταν κατά πολύ υποδεέστερη της σημερινής και, τα "κρατήματα" των τότε μηχανών σε σύγκριση μ' αυτά των σημερινών υπερόπλων χαρακτηρίζονται επιεικώς απαράδεκτα. Ήταν η εποχή πού οι τοίχοι του εφηβικού μου δωματίου ήταν όλοι τους διακοσμημένοι με αφίσες και φωτογραφίες από Honda Goldwing GL 1000 και CBX 1050, Kawasaki Z 1000 και Ζ 1300, (ναι, είχε βγάλει και η Kawasaki εξακύλινδρο, όπως και η Benelli), Yamaha XS Eleven… Ήταν τότε που ονειρoπολούσα ότι γύριζα τον κόσμο παρέα με μία απ' αυτές…

Πέρασαν πολλά χρόνια από τότε. Ελάχιστα είναι πλέον τα μέρη της χερσαίας Ελλάδας πού δεν έχω επισκεφθεί. Πολλά κι ευχάριστα τα χιλιόμετρα πού έκανα μέχρι σήμερα, απ' άκρη σ' άκρη της Ελλάδας, οδηγώντας μηχανή. Όπως πολλά είναι κι αυτά πού βίωσα, είδα, άκουσα, διάβασα κι έμαθα στη μέχρι τώρα δίτροχη ζωή μου, τα οποία και διαμόρφωσαν την μοτοσυκλεττιστική νοοτροπία και συμπεριφορά μου. Παρά ταύτα, καθημερινά διαπιστώνω ότι υπάρχουν κι άλλα, πολλά πράγματα που συνεχίζω να μαθαίνω και είναι πολύ περισσότερα αυτά που πρέπει ακόμη να μάθω.
Ζώντας στην Αθήνα τα τελευταία ένδεκα χρόνια, σχεδόν καθημερινά παρατηρώ ότι, όλο και περισσότεροι δίτροχοι συνάδελφοι κινούνται ξεκράνωτοι, με τρόπο μη ασφαλή, οδηγώντας βιαστικά, επιδεικτικά ή / κι εγωϊστικά, υπερεκτιμώντας τις ικανότητές τους ή / και υποτιμώντας τον κίνδυνο, δείχνοντας με τον τρόπο αυτό είτε ότι δεν γνωρίζουν, είτε ότι αψηφούν τους κινδύνους που συνεπάγεται η οδήγηση διτρόχου. Αν κάνετε μια ολιγόωρη επίσκεψη - βόλτα σε εξωτερικό ιατρείο ορθοπεδικής κλινικής μεγάλου νοσοκομείου σε μέρα εφημερίας, απ' όσους τραυματίες οδηγούς δικύκλου είναι σε κατάσταση να μιλήσουν (δυστυχώς υπάρχουν και κάποιοι που δεν μπορούν προς στιγμήν να μιλήσουν, όπως και κάποιοι άλλοι που δεν θα ξαναμιλήσουν ποτέ), θ' ακούσετε πολλά: "…μού βγήκε από στόπ…", "…μ' έκλεισε…", "…έστριψε χωρίς φλας…", "…κοκάλωσε τα φρένα μπροστά μου…", "…με χτύπησε από πίσω…", …γλίστρησα σε λάδια…", "…μιλούσα στο κινητό και δεν τον είδα…", "…άνοιξε την πόρτα του αυτοκινήτου χωρίς να ελέγξει…", "…ήμουν με πολλά και δεν σταμάτησα…". Και ο κατάλογος των εξιστορήσεων της "κακιάς στιγμής" ενός εκάστου που θ' ακούτε, από τους εμπλακέντες σε τροχαίο ατύχημα δικυκλιστές, θ' αυξάνεται καθημερινά όσο αυξάνονται και οι επισκέψεις - βόλτες σας σε εφημερεύοντα νοσοκομεία. Αν συνεχίσετε περαιτέρω, ζητώντας από τους εμπλακέντες σε ατύχημα τραυματίες ν' αξιολογήσουν εκ νέου τις συνθήκες του συμβάντος, και να σας πούνε τη γνώμη τους σχετικά με το αν και με ποιό τρόπο, θα μπορούσαν ενδεχομένως ν' αποφύγουν την εμπλοκή τους στο συγκεκριμένο ατύχημα, ή να μειώσουν τις συνέπειες που αυτό συνεπάγεται, η απάντηση που θα πάρετε στο πλείστον των περιπτώσεων, έχει περίπου την εξής μορφή: "ναι, αν οδηγούσα διαφορετικά…"

Όλα αυτά, κατά την άποψή μου σημαίνουν κάτι: Δεν ακολουθούνται ούτε οι κανόνες αποφυγής, ούτε οι κανόνες εμπλοκής, όπως λέμε στο Στρατό. Στο βωμό του "επιδεικνύεσθαι", του (όποιου) στιγμιαίου επείγοντος, της προβολής του "εγώ" μας και του ωχαδερφισμού, είμαστε έτοιμοι να θυσιάσουμε την σωματική μας ακεραιότητα προκαλώντας την (κακή; ) τύχη μας. Ξεχνούμε ότι, για να είμαστε σε θέση να κρίνουμε ότι φθάσαμε έγκαιρα ή μη έγκαιρα κάπου, πρέπει πρώτα να φθάσουμε. Δεν λαμβάνουμε μέτρα πρόληψης και αποφυγής ενδεχομένου ατυχήματος. Πολλάκις δεν λαμβάνουμε ούτε μέτρα προφύλαξης. Αρκετοί από εμάς δεν είμαστε προετοιμασμένοι επίσης, εκτιμώντας αστραπιαία την κατάσταση της δεδομένης δύσκολης στιγμής και τον επερχόμενο κι αναπόφευκτο πλέον κίνδυνο, να εμπλακούμε με σωστές αντανακλαστικές λειτουργίες στο επικείμενο ατύχημα, επιλέγοντας τον πιο ανώδυνο για μας τρόπο. Και μόνο όταν συναντηθούμε με την κακή μας τη στιγμή, μας επιβάλλονται υποχρεωτικά μέτρα θεραπείας. Το προλαμβάνειν ούν κάλλιον του θεραπεύειν εστί.
Η οδήγηση μοτοσυκλέττας σήμερα, με δεδομένη τη ραγδαία αύξηση του αριθμού των κυκλοφορούντων αυτοκινήτων και των λοιπών χρηστών του οδικού δικτύου, πρέπει να θεωρούμε ότι συντελείται μέσα σ' ένα εν δυνάμει εχθρικό περιβάλλον, και τον καθένα από τους υπολοίπους χρήστες του δρόμου πρέπει να τον αντιμετωπίζουμε ως εν δυνάμει εξ αμελείας εχθρό της σωματικής μας ακεραιότητας. Και λέγω εξ αμελείας, όντας βέβαιος ότι κανείς αυτοκινητάς δεν βγαίνει κάποιο πρωί απ' το σπίτι του με τη σκέψη "…μιάς και δεν έχω να κάνω κάτι σημαντικότερο σήμερα, ας πάω να σκοτώσω κάποιον μηχανόβιο…".
Άρα, τι κάνουμε; Κλειδώνουμε τις μηχανές στο γκαράζ; Κυκλοφορούμε με το τετράτροχο κουτί μας για να αισθανόμαστε ασφαλείς; Σίγουρα όχι. Απεναντίας, φορέστε κράνος και μπουφάν απαραίτητα, και προαιρετικά γάντια, μπότες κι ό,τι άλλο θεωρείτε ότι αυξάνει την παθητική σας ασφάλεια, και βάλτε μπροστά τον κινητήρα. Πρίν βγείτε στο δρόμο ελέγξετε την κατάσταση της μηχανής σας και βεβαιωθείτε ότι λειτουργούν όλα σωστά, και ιδίως αυτά που συνήθως θεωρούμε αυτονόητα. Προτού ξεκινήσετε, γυρίστε το κινητό σας στο αθόρυβο χωρίς δόνηση και βάλτε το στην τσέπη σας μέχρι την επόμενη στάση σας. Ενόσω οδηγείτε, κάποιες απαραίτητες σκόπιμες (κατόπιν σκέψεως) ενέργειες, χρειάζεται να καλλιεργηθούν και ν' αναχθούν σε αντανακλαστικές, απομακρύνοντας ή και αναιρώντας έτσι τις πιθανότητες ατυχήματος. Ας θυμηθούμε παρακάτω μερικές απ' αυτές:

Ψάξτε και ανακαλύψτε τις δικές σας οδηγικές ικανότητες, μέσα στίς οποίες πρέπει να κινείσθε, φροντίζοντας καθημερινά να τίς βελτιώνετε. Οι ικανότητες και τα αυξημένα επίπεδα ισχύος κι ενεργητικής ασφάλειας της καινούργιας μηχανής μας, που καλώς την αγοράσαμε, αδυνατούν να μετατρέψουν αυτομάτως κι εμάς σε Rossi ή Pedrosa. Θυμηθείτε ότι, "Επικίνδυνα δεν είναι τα άλογα που έχουμε κάτω απ' τα σκέλια μας. Επικίνδυνο είναι το γαϊδούρι που τα κάνει κουμάντο".

Ενώ επιχειρείτε διήθηση, το ύψος του κεφαλιού σας βρίσκεται συνήθως πάνω από τις οροφές των μπροστινών σας αυτοκινήτων, συνεπώς έχετε καλύτερο και μακρύτερο οπτικό πεδίο. Εκμεταλλευτείτε το. Ελέγχοντας με την περιφερειακή σας όραση το χώρο που ήδη βρίσκεσθε, εστιάστε το βλέμμα σας μακριά μπροστά, προσπαθώντας να εντοπίσετε πιθανούς εν δυνάμει κινδύνους: Έναν πεζό (ιδίως παιδί και ηλικιωμένο) που περιμένει να διασχίσει το οδόστρωμα, κάποιον άλλο που έκανε σήμα στο προπορευόμενο ταξί, έναν τρίτο που βρίσκεται δίπλα στο ιχ του έτοιμος ν' ανοίξει την πόρτα, ένα κατοικίδιο, έναν νευρικό οδηγό που δείχνει να βιάζεται αλλάζοντας συνεχώς λωρίδες, τα στοπ, τα φλάς και τα αλάρμ των προπορευόμενων οχημάτων.

Αποφύγετε την ταχεία διήθηση μεταξύ των αυτοκινήτων και των διαθεσίμων ορίων του δρόμου. Ενόσω κινείσθε κοντά στο μέσον του οδοστρώματος, σας αντιλαμβάνονται πιο έγκαιρα αυτοί που πρόκειται να εισέλθουν στην πορεία σας και μειώνετε τις πιθανότητες εναγκαλισμού σας με αιφνιδίως ανοίγουσα πόρτα αυτοκινήτου.

Συνηθίστε τη χρήση των φλάς, κι ελέγχετε συχνά ότι τα στοπ της μηχανής λειτουργούν. Μην περιμένετε απ' τους άλλους να μαντέψουν τις προθέσεις σας. Είναι πιο εύκολο και πιο ασφαλές να τους τις γνωστοποιήσετε.

Φροντίστε τη θέση σας στο δρόμο ώστε να γίνεστε ευκόλως αντιληπτοί. Φώτα καθαρά από τη λασπούρα της προηγηθείσας βροχής και αναμμένα. Θυμηθείτε ότι οι προπορευόμενοι οδηγοί αυτοκινήτων μπορούν να σας δούνε τότε, όταν κι εσείς βλέπετε το κεφάλι τους στον καθρέφτη τους. Προσπεράστε προσεκτικά όσους έχουν διπλωμένους ή σπασμένους καθρέφτες, κι όσους φαίνονται ν' ασχολούνται και με κάτι άλλο παράλληλα με την οδήγηση: κουβέντα, παιδί, εφημερίδα, κινητό, το μπούτι της διπλανής κλπ.

Προσπεράστε με αυξημένη προσοχή τα ογκώδη οχήματα που σας περιορίζουν την ορατότητα. Πιθανόν το μπροστινό τους όχημα που δεν βλέπετε και δεν σας έχει αντιληφθεί, να βγει ξαφνικά μπροστά σας επιχειρώντας αλλαγή λωρίδας. Μπροστά από σταματημένο λεωφορείο, τρόλλεϋ κλπ πιθανόν να σας βγει κάποιος πεζός. Ένα αφύσικο κενό μπροστά από ογκώδες όχημα, πιθανόν να σημαίνει ότι κάποιος, εκτός του οπτικού σας πεδίου, οδηγός, πεζός ή και κατοικίδιο, επιχειρεί να διασχίσει κάθετα το οδόστρωμα στο οποίο κινείσθε.

Ξεκινώντας από φανάρι, ανοίξτε κατ' αρχήν το γκάζι εστιάζοντας την προσοχή σας μπροστά, μέχρι το επόμενο πιθανό σημείο ανάσχεσης, και φύγετε μακριά απ' ό,τι (προσπαθεί να) κινείται δίπλα σας. Όσο δεν έχετε άλλα οχήματα δίπλα σας, δεν κινδυνεύετε ν' ακουμπήσετε με κάποιον διπλανό κι έχετε καλύτερο οπτικό πεδίο. Ρυθμίστε κατόπιν την ταχύτητά σας κι επιλέξτε γραμμή τέτοια, ώστε να μπορείτε ν' αντιληφθείτε και ν' αποφύγετε με ασφάλεια κάποιον αιφνίδιο κίνδυνο, προερχόμενο συνήθως από τα όρια του οδοστρώματος και κατευθυνόμενο προς την επιλεγείσα γραμμή σας. Ούτως ή άλλως έχετε ήδη αφήσει πίσω σας οτιδήποτε τετράτροχο βρισκόταν στο προηγούμενο φανάρι δίπλα σας, οπότε και χωρίς τσίτα γκάζια πλέον, σπάνια θα σας φθάσει ή θα σας περάσει αυτοκινητάς μέχρι το επόμενο φανάρι.

Ρίχνετε κλεφτές ματιές στους καθρέφτες σας. Φύγετε μπροστά απ' ό,τι (προσπαθεί να) κινείται γρηγορότερα απ' τους υπολοίπους κι από εσάς. Ανοίξτε το γκάζι και απομακρυνθείτε, αλλιώς ανοίξτε του δρόμο.

Και μια υπενθύμιση - συμβουλή που δεν αφορά στ' αντανακλαστικά μας: Τα παπιά και τα μικρά σκούτερ καθώς και τα ATV, που εκ κατασκευής κινούνται με μικρές ταχύτητες, είναι επικίνδυνο να κινούνται σε δρόμους ταχείας κυκλοφορίας, ιδιαίτερα στις μεσαίες κι αριστερές λωρίδες, κι ακόμη χειρότερα στις εθνικές οδούς. Επιλέξτε εναλλακτικές διαδρομές για τους προορισμούς σας μέσα στην πόλη, όπου οι αναπτυσσόμενες από τους υπολοίπους ταχύτητες είναι πολύ μικρότερες. Θυμηθείτε ότι, όταν σας χτυπήσουν από πίσω, (λέγω "όταν" κι όχι "εάν", διότι στατιστικά εσείς διατρέχετε τον μεγαλύτερο κίνδυνο να σας συμβεί), την αποζημίωση ατυχήματος πιθανόν να την εισπράξουν οι κληρονόμοι σας.

…Κι αν σας τύχει κάποτε, ενώ επιχειρείτε ταχεία διήθηση εν μέσω αργόσυρτων και μποτιλιαρισμένων αυτοκινήτων, είτε στην Παραλιακή είτε σε άλλους δρόμους του Λεκανοπεδίου, να συναντήσετε μπροστά σας ένα λευκό Hornet 600 '04 που σας αναγκάζει σε πρόσκαιρη ανάσχεση της ταχύτητάς σας, μη βιαστείτε ν' αγανακτήσετε και να θυμώσετε με τον οδηγό του. Να είστε σίγουροι ότι, μόλις σας αντιληφθώ στους καθρέφτες μου, θα σας ανοίξω το δρόμο για να φύγετε. Αυτό άλλωστε έκανα πάντα και μ' όλους τους "γρήγορους" πρίν από σας, εδώ και τριάντα χρόνια.

Το κείμενο αυτό είναι αφιερωμένο στη μνήμη όλων των "φευγάτων", όλων αυτών που χάθηκαν άδικα οδηγώντας τη μηχανή τους, όταν ο καθένας τους συνάντησε τη δική του "κακιά στιγμή"…